Hz.İsa

Konu: Hz.İsa C.tesi Eyl. 12, 2009 3:07 pm

(M.Ö. 6 Yahuda - M.S. 30 Kudüs) Mesih ya da İsa Mesih olarak da bilinir. Hristiyanlığın kurucusu. İslâm’a göre İsrailoğulları’na gönderilen peygamberlerden biri. Dört kutsal kitaptan üçüncüsü Hz. İsa’ya gönderilmiştir.

Batılı tarihçilere göre Hz. İsa Romalıların elinde bulunan Yahudiye’de, Tiberius iktidarı döneminde otuz yaşlarına doğru peygamberliğini insanlara bildirdi. Önce Celile’de sonra Kudüs’te insanları bu dine davet etti. Hz. İsa, Yahudilerin değiştirdiği Eski Ahit’i onların anlayışından kurtarmaya, Hz. Musa’nın getirdiği akideyi yerleştirmeye çalıştı.

Memleketi Celile’de Genaseret Gölü kıyısında ilk vaaz ve bildirilerini aktaran Hz. İsa, daha sonra Kudüs’e gitti. Yahudiler Hz. İsa’yı, dönemin Romalı Kudüs valisi Pontus Pilatus’a şikâyet ettiler. Yahuda adlı Havarisi Hz. İsa’ya ihanet etti ve Hristiyanların inancına göre Hz. İsa çarmıha gerilerek öldürüldü.

İncillerde İsa, öğretisini yayan, cinleri kovan ve hastalara şifa veren gezici bir vaiz olarak görülür. Sinoptik İncil’lerde (Matta, Markos ve Luka), İsa’nın öğretisi ve yaptıkları, daha çok insanlar arasında ve insanlarla Tanrı arasında adil ve barışçı ilişkiler kuracak olan “Tanrı Saltanatı”nın gelişiyle ilgilidir. İsa, ortaya çıkışıyla yeni bir yaşam biçiminin başlayacağını haber verir.

İsa’nın zamanın Yahudi yetkililerince korunan dinî yasalar ve tapınak gibi iki büyük kuruma karşı sergilediği tutumu, kendisinin, Romalılara teslimi ve idama mahkûm edilişiyle son bulan çatışmalarının nedenidir. Yahudi bakış açısından, bu davanın nedeni, dine hakarettir. Roma’nın bakışıysa, kamu düzenini bozmaktır. M.S. 30’lu yılların Yahudiye kentinde, ancak Roma iktidarı ölüm cezası verme hakkına sahip olduğundan, İsa, Roma yönetimince, çarmıha gerilerek öldürülür.

Yeni Ahit’te bu ölümün insanlık için bir anlamı olduğu ve Tanrının İsa’yı diriltmekle, onu oğlu olarak tanıdığı vurgulanır. İnciller, İsa’nın tarihî kişiliği üstünde durur ve onu, ilk Hristiyan kuşaklarının kullandığı ve anlamaya çalıştığı unvanlarla anarlar: İsa, Mesih, Rab, Tanrı’nın oğlu.

İsa’nın kişiliği ve yaptıkları üstüne düşünceler Yeni Ahit’te farklı yorumlara yol açar. Bu yorum ve araştırmaların hareket noktası İsa’nın dirilişidir. İlk Hristiyanlar, İsa’nın ölümünü yorumlarken ve onun insanî kimliğini ve yaşamını sorgularken Eski Ahit’teki metinlere dayanmışlardır. Aslında, İsa Mesih ile Tanrı arasındaki ilişkinin içeriğini belirlemeyi amaçlayan bu sorgulamalar, zaman içinde hiç tükenmemiş ve sürekli yeni yorumlara yol açmıştır.

Aziz Paulus’un mektuplarının tanıklık ettiği Hristiyanlığı yayma misyonunun özü, Haç’la İsa Mesih’in dirilişi arasındaki bağda odaklanmıştır. İnsanlık için kendini kurban eden ve onların günahlarının kefaretini ödeyen İsa’nın ölümünün anlamını aydınlatmaya çalışır. Nitekim, Hristiyan misyonerler bakımından, İsa’ya iman, tek başına kurtuluşu sağlarken Paulus, İsa’nın tarihi yaşamına atıfta bulunmaz. İncillerde Mesih’in üstünlüğü yalnızca dirilen Rab’bın üstünlüğüdür. İsa’nın gerçek kimliğini bu çerçevede aydınlatmaya çalışırlar.

Markos İncil’inde, İsa’nın Tanrı’nın oğlu olduğunun ancak çarmıhtayken açıklandığı doğrulanır. Matta ve Luka İncil’lerinde, Ruhülkudüs’ün bir eseri olarak bakire bir genç kızdan doğan İsa’nın doğumuyla ilgili öyküler, onun daha var oluşundan itibaren, Tanrı’nın oğlu olduğu düşüncesini pekiştirir.

Yuhanna İncili, daha da ileri giderek, Mesih’in çok daha önceden var olduğunu ve İsa’da ete kemiğe büründüğünü kabul eder. Paulus’un daha geç tarihli mektuplarındaki öykülerde de bu önceden varoluş dile getirilir. İlk Hristiyan cemaatleri, 1. yüzyıl sonlarına kadar İsa’ya Tanrı adını vermemişlerdi. Yuhanna İncili’nin girişinde, İsa, başlangıçtan beri var olan Kelâm olarak sunulur ve Kelâm Allah’tı denir. İsa’nın Tanrı olarak gösterilmesi, eski Kilise bünyesinde tartışmalara neden olmuş ve İsa’nın ikili doğası ve Teslis (üçleme)’le (Tanrı Baba, Oğul, Ruhülkudüs) ilgili dogmalara yol açmıştır.