Cemal Nadir

Konu: Cemal Nadir C.tesi Eyl. 12, 2009 3:33 pm

(1902 Bursa - 1947 İstanbul) Modern Türk karikatürünün kurucularından. Tam adı Cemal Nadir Güler’dir. Bulgaristan göçmeni bir ailenin çocuğu olan Güler’in babası memurdu. İlkokulu Bursa’da, ortaokulu Bilecik’te tamamladı. Ancak maddî olanaksızlıklar nedeniyle, ortaokuldan sonra eğitim hayatını sürdüremedi. Kasnakçı çıraklığı, tabelâcılık, makinistlik gibi birçok işte çalışmak zorunda kaldı. Zaman zaman resim öğretmenliği yaptı.

Bu dönemde karikatür çizmeye başlayan Cemal Nadir’in ilk karikatürü, 18 yaşındayken Diken dergisinde yayımlandı (1920). 1926 yılında İstanbul’a geldi. Çizerliği bir meslek olarak yapmak ve geçimini bu şekilde sağlamak istiyordu. Ama ilk başlarda bunu gerçekleştiremedi ve maddî sıkıntılar yaşadı. Bir ara Bursa’ya geri döndü. Akbaba mizah dergisine karikatür gönderiyordu.

1928 yılında Akşam gazetesinde günlük karikatürler çizmeye başladı. 1930 yılında Son Posta gazetesinin yayın hayatına atılmasıyla birlikte, Amcabey doğdu. Amcabey, Cemal Nadir’in ve Türk karikatürünün ilk tiplemesiydi. Ayrıca ilk bant karikatür olma özelliği de taşımaktaydı. Kısa sürede büyük beğeni kazanan Amcabey, Son Posta gazetesinde günlük bant karikatür olarak uzun süre devam etti.

1932 yılında da Amcabey’e Göre adlı ilk karikatür albümünü yayımladı. Bu albüm de ülkemizde yayımlanan ilk karikatür albümüdür. Karikatürümüzde birçok ilklere imza atan Cemal Nadir Amcabey’den sonra; Akla Kara, Dalkavuk, Dede ile Torun, Salamon, Yeni Zengin gibi birçok çizgi tip yarattı. Bu tiplerin hepsi de halk tarafından büyük ilgi görmüştür.

Cemal Nadir 1941 yılında Arkadaş adlı çocuk dergisini yayımlamaya başladı. Yaklaşık bir yıl süren Arkadaş’tan sonra, 1942-1944 yılları arasında Amcabey adlı mizah dergisini çıkardı.

Cemal Nadir, Türk karikatürünün modern tarzda ilk örneklerini vermiştir. O güne değin resim özelliği taşıyan ve bol alt yazılı karikatürler çizilmekteydi. Onunla birlikte çizgilerde sadelik başlamıştır. Yazı azalmış ve çizgiyle anlatım ön plâna çıkmıştır. 1950 kuşağı olarak adlandırılan Türk karikatürcüleri çoğunlukla onu örnek aldılar. Bu kuşağın çizgileri Cemal Nadir’in eserleriyle şekillenmiştir.

Üretken bir sanatçı olan Cemal Nadir Güler, 27 Şubat 1947 tarihinde 45 yaşında ölümüne kadar, 10 karikatür albümü yayımlandı. 5 kez karikatür sergisi açtı. Karikatür konusunda birçok konferans verdi. Aynı zamanda ülkemizdeki ilk çizgi film çalışmalarını da o başlattı.