Çelebi Mehmed

Konu: Çelebi Mehmed C.tesi Eyl. 12, 2009 3:29 pm

Beşinci Osmanlı Padişahı. 1. Mehmet olarak da bilinir. Çelebi Mehmet, 1389’da Edirne’de doğdu. Babası Yıldırım Bayezit, annesi de Germiyanoğullarından Devlet Hatun’dur. Çelebi Mehmet, öğrenimini Bursa Sarayı’nda tamamladı. Daha sonra babası onu Amasya sancakbeyliğine atadı. Burada devlet yönetiminde deneyim kazandı.

Bu dönemde, Yıldırım Bayezit’in Timur’la yaptığı Ankara Savaşı’nın sonunda Anadolu’da Türk birliği bozulmuş ve Osmanlı Devleti dağılma tehlikesiyle karşılaşmıştı. Yıldırım Bayezit’in oğulları, babalarının ölümünden sonra taht mücadelesine başladı. Böylece, Osmanlı tarihindeki en büyük kargaşa dönemi başlamış oldu.

Fetret Devri adı verilen bu dönemdeki taht mücadeleleri, Timur’un Anadolu’da kuvvetli bir devlet bırakmak istememesi ve Bizans İmparatorluğu’nun entrikalarıyla daha da artmıştı. Çelebi Mehmet, kardeşleriyle girdiği iktidar mücadelesinden galip çıktı. Fethet Devri, 1413’te Çelebi Mehmet’in tahta geçmesiyle sona erdi.

Osmanlı Devleti’ni dağılmaktan kurtarıp, güçleri yeniden bir araya toplayan ve bir bakıma Anadolu’daki Türk birliğini yeniden sağlayan Çelebi Mehmet, padişahlığını ilân etti. Bu dönemde, Anadolu’daki toprakların bir bölümü kaybedilmiş durumdaydı. Çelebi Mehmet, kaybedilen toprakların geri alınması için harekete geçti. 1414’te Aydınoğlu Cüneyt Beyden İzmir’i geri aldı.

Saruhanoğulları ve Menteşoğulları beylikleri yeniden Osmanlı Devleti’ne bağlandı. Bursa’ya saldıran Karamanoğulları üzerine bir sefer düzenlendi. Yenilen Karamanoğlu Mehmet Bey af diledi. Çelebi Mehmet de onu bağışladı ve ülkesinde yaşamasına izin verdi.

Fetret Devri sırasında yeniden kurulmuş olan Candaroğulları Beyliği de Osmanlı Devleti’ne bağlandı. Daha sonra, Osmanlılara karşı düşmanca davranışlar sergileyen Eflâk Prensliği’nin üzerine gidildi ve Eflâk vergiye bağlandı. Çelebi Mehmet, babası Yıldırım Bayezit zamanında kurulan; ama pek güçlü olmayan donanmayı güçlendirdi ve bu donanmayla Venedikli-lerle ilk deniz savaşı yapıldı (1416).

Çelebi Mehmet Anadolu ve Rumeli’deki birliği sağladıktan sonra iki önemli isyanla uğraşmak zorunda kaldı; Şeyh Bedrettin ve Mustafa Çelebi isyanları. Her iki isyan da bastırıldı.

Çelebi Mehmet, ülkeyi güzelleştirmeye de özen gösterdi. Cami, medrese, imarethane gibi halkın yararına birçok bina yaptırdı. Bu yapılar arasında; Amasya Bayezit Paşa Cami, Bursa Yeşil Cami, Dimetoka Çelebi Sultan Mehmet Cami, Edirne Eski Cami, Edirne Yıldırım Bayezit Cami ve Merzifon Çelebi Sultan Mehmet Medresesi önemli yere sahiptir.

I. Mehmet olarak da bilinen Çelebi Mehmet, 26 Mayıs 1421’de Edirne’de öldü. Ölüm haberi, askerler üzerinde moral bo-zukluğu yaratmaması amacıyla gizlendi. Osmanlı padişahları arasında, ölümü gizlenen ilk padişah odur. Çelebi Mehmet’in ölümünden sonra yerine oğlu II. Murat tahta geçti. Cenazesi Bursa’ya getirilerek, Yeşil Türbe’ye defnedildi. Devleti dağılmaktan kurtaran Çelebi Mehmet, Osmanlı Devleti’nin ikinci kurucusu olarak da nitelendirilir.